اختلال عملکرد جنسی و سایر مشکلات حاصل از درمان سرطان سینه یک نگرانی رایج در میان بازماندگان سرطان سینه است. این پدیده اغلب چندین دلیل دارد که این دلایل می توانند هم فیزیولوژیکی و هم روانی باشند. عواملی مانند شیمی درمانی، درمان غدد درون ریز و تغییر شکل سینه ناشی از جراحی سرطان سینه می توانند، در ایجاد مشکلات بعد از درمان سرطان سینه نقش داشته باشند. اختلال عملکرد جنسی می تواند تاثیر زیادی روی سطح کیفی زندگی و روابط داشته باشد. با این حال، مطرح کردن آن هم برای بیماران و هم برای ارائه دهندگان می تواند موضوعی دشوار باشد و در نتیجه اغلب به اندازه کافی به آن پرداخته نمی شود. در اینجا درباره مشکلات جنسی که بعد از درمان سرطان سینه رخ میدهند، صحبت میکنیم.
مشکلات فیزیولوژیکی بعد از درمان سرطان سینه
تعدادی از مشکلات فیزیولوژیکی بعد از درمان سرطان سینه منجر به ناتوانی جنسی در زنان می شود. درمان غدد درون ریز، به شکل تاموکسیفن یا یک مهارکننده آروماتاز صورت می گیرد. این روش در حال حاضر برای ۵ تا ۱۰ سال در بیماران مبتلا به سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت توصیه می شود. برای اینکه بعد از بهبود سرطان سینه دچار مشکلاتی نشوید، باید به بهترین جراح سرطان سینه مراجعه نمایید. زیرا خطر مرگ ناشی از بیماری را به طور چشمگیری کاهش می دهد. این درمان ها از دو طریق صورت میگیرند. در یک روش به طور قابل توجهی سطح استروژن در گردش را توسط مهارکننده های آروماتاز کاهش می دهند. در روش دیگر اثر استروژن را به وسیله تاموکسیفن بر اندام های هدف تغییر می دهند. این روش های درمان می توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد جنسی داشته باشند.
طیف وسیعی از تغییرات فیزیکی ثبت شده است که ناشی از شیمی درمانی، مواد شیمیایی، تاموکسیفن و جراحی سرطان سینه بوده اند. از جمله این تغییرات می توان به اختلال در عملکرد و برانگیختگی جنسی، ارگاسم، میل جنسی و لذت جنسی اشاره کرد.
تاثیر روش های درمان سرطان سینه بر مشکلات جنسی
طبق نتایج مطالعات انجام شده تاثیر شیمی درمانی به نسبت سایر روش های درمان سرطان سینه بر مشکلات جنسی به طور قابل توجهی بیشتر است. ناراحتی جنسی در بین این افراد شدید تراز کسانی است که تاموکسیفن مصرف کرده اند یا حتی تحت درمان قرار نگرفته اند. زنانی که تحت شیمی درمانی قرار گرفته اند حتی سال ها پس از اتمام شیمی درمانی سطوح بالاتری از ناراحتی جنسی را گزارش گروه کردند. مشخص شد که مهارکنندههای آروماتاز نسبت به تاموکسیفن باعث خشکی واژن در این افراد میشوند. این اثر احتمالاً به دلیل اثر استروژنی تاموکسیفن بر واژن و آندومتر است. یک نکته را در خصوص داروهای مورد استفاده برای درمان عوارض جانبی روش های درمان سرطان سینه باید بدانیم. برخی از این دارو ها شامل (SSRIs) و (SNRIs)، می توانند عوارض جانبی ناخواسته اختلال عملکرد جنسی را نیز داشته باشند.
دارو های درمان سرطان سینه چه مشکلاتی ایجاد میکنند؟
مهارکنندههای بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) و مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) به عنوان دارو های درمان عوارض جانبی هستند. این دارو ها ابزارهای بسیار مؤثری برای کاهش گرگرفتگیهایی هستند که می تواند در زنانی که درمانهای ضد استروژن دریافت میکنند، رخ دهد. با این حال، این داروها می توانند عوارض جانبی جنسی قابل توجهی از جمله کاهش میل جنسی، برانگیختگی مختل، و آنورگاسمی داشته باشند. این مشکلاتی که داروهای درمان سرطان سینه ایجاد می کنند، می تواند وابسته به دوز، نوع دارو و خود شخص باشد.
اختلال عملکرد جنسی مرتبط با درمان سرطان پستان
عوارض جانبی روش های درمان یکی از شایع ترین دلیل های عدم پایبندی بیمار به دارو و درمان است. یک مطالعات انجام شده در این زمینه نتایج جالبی را نشان داد. بر این اساس تا ۲۰٪ از بیماران مبتلا به سرطان پستان به دلیل عوارض جانبی و ترشح پستان، درمان سرطان سینه را متوقف یا قطع می کنند. برای درمان همه جانبه بیماران، پزشکان باید به رسیدگی به این علائم عادت کنند. بیماران اغلب از مطرح کردن موضوع عملکرد جنسی احساس ناراحتی می کنند.
هنگام معرفی متد های درمانی مانند شیمی درمانی یا درمان غدد درون ریز، پزشکان به راحتی در مورد بعضی عوارض جانبی صحبت می کنند. مواردی مانند نوروپاتی، سرکوب میلوسکوپی، تغییرات تراکم استخوان و گرگرفتگی درمکالمه بین دکتر و بیمار عادی عنوان می شود.
اختلال عملکرد جنسی بعد از درمان سرطان سینه شایع است و از علل فیزیولوژیکی و روانی مختلفی ناشی می شود
درمانهای رایج برای درمان اختلال عملکرد جنسی شامل روانکنندههای واژن، لیدوکائین موضعی و مشاوره است.
ارزیابی اختلال عملکرد جنسی مرتبط با درمان هم در طول درمان و هم بعد از درمان، و مناسب سازی درمان برای برآوردن نیازهای فردی هر بیمار، مهم است.
جمع بندی مقاله
سرطان سینه بر بسیاری از جنبه های جنسی مثل عملکرد فیزیکی و درک زنانگی تأثیر می گذارد . درصد زیادی از بیماران مبتلا به سرطان پستان که علائم یائسگی را هم در طول درمان و هم بعد از درمان تجربه میکنند.
تجربه هر زن با سرطان سینه منحصر به فرد است، بنابراین درمان او باید متناسب با نیازهای فردی او باشد. رسیدگی به موقع و زودهنگام به اختلالات عملکرد جنسی می تواند سبب بهبود مراحل درمان شود. در نهایت توجه به این مشکلات و راهکار های مواجه با ان مطمئناً کیفیت زندگی بیماران را بهبود می بخشد.